Pareto Diyagramı(80/20) Nedir? MS Excel’de Nasıl Uygulanır?

Merhaba arkadaşlar, hepimiz hayatımızın kaliteli bir şekilde ilerlemesi için çabalarız. “Kalite” kavramı yaşamımızın tamamıyla içindedir. Belki de Pareto Diyagramı daha kaliteli bir hayat sürebilmek için bir başlangıçtır J Bu yazımda sizlerle Pareto Diyagramı Nedir? Ne zaman kullanılır? ve MS Excel’de nasıl uygulanır bunları paylaşacağım. Hadi ufaktan başlayalım :)

Nedir?

Pareto kalite kontrolün 7 temel aracından biridir. Aslında pareto diyagramı sorunları çözerken başlangıçta hangi nokta veya noktaları seçmemiz gerektiği amacıyla kullanılır.  Kalite kontrolde, artan hatalı üretimin veya müşteri şikayetlerinin arkasındaki sebeplerin önem derecelerine göre sıralanmasında kullanılabilir. 

80/20 kuralı olarak da bilinen Pareto Prensibine göre sorunların %80’i olası sebeplerin %20’si tarafından oluşmaktadır.

Ne Zaman Kullanılmalıdır?

Bir süreçte birçok sorun veya neden olduğunda ve en önemli noktaya odaklanmak istiyorsak,

En etkili çözüm yollarını bulmak istiyorsak,

Bir süreçte kusurların sıklığını tespit etmek istiyorsak pareto diyagramına başvurabiliriz. 

Pareto Diyagramının Excel’de Uygulanması

Pareto diyagramımızın çizilebilmesi için ilk olarak problemimizin nedenlerini listelememiz gerekir. Aynı zamanda listelediğimiz nedenlerin belirlenen zaman diliminde kaç kere gerçekleştiği ya da frekanslarının da listede olması gereklidir.

Mesela bir oteldeki  müşteri şikayetlerinin en çok hangi şikayet veya hangileri olduğunu anlamak için bir pareto diyagramı yapılacağını varsayalım.  Otelde 3 ay boyunca 334 anket yapılmıştır. Anket sonucu müşteri şikayetleri nedenleri aşağıda listelenmiştir.

Sizlerin de eğer isterseniz paretoyu kullanabileceğiniz bu gibi probleminiz varsa yapacağım adımları takip ederek diyagramımızı birlikte oluşturabiliriz, daha faydalı olacaktır J

Şikayetlerin yanında yazılı olan frekans değerleri yapılan ankette kişilerin kaç tane aynı şikayeti işaretlediğini göstermektedir.

Frekansları azalan bir şekilde excele geçirmemiz ileriki adımlar için kolaylık sağlayacaktır.

Şimdi yan sütuna frekansları kümülatif bir şekilde yazalım.

Kümülatif toplamı bulabilmek için, mesela 3.satırın kümülatif toplamı şekilde de görüldüğü gibi C2 ve B3 hücrelerinin toplanmasıyla bulunur. Bu işlemi teker teker en sona kadar yapmamıza gerek yoktur. C3 ü seçili hale getirdikten sonra sağ alt köşesinden tutup son satıra kadar sürüklediğimizde kümülatif toplamları bulmuş oluyoruz.

Daha sonra bulduğumuz kümülatif frekansların yüzdesini bulmamız gerek. Bunun için de ilk önce frekansların toplamını buluyoruz: (351) Kümülatif frekans yüzdesini de kümülatif frekansı toplam frekansa bölerek elde edebiliriz. 

Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi ilk frekans için 68/351 işlemi yapılmıştır. B16 hücresini(toplam frekans) sabitlemek için de şekildeki formüldeki gibi dolar($) işareti koymamız gereklidir. Şimdi işlemleri yine tek tek yapmak yerine D2 hücresini seçip sağ alt köşesinden alta doğru çekmemiz yeterlidir.

Eveet şimdi pareto diyagramını oluşturabilmek için gerekli verilere sahibiz.

Diyagramı oluşturabilmek için “Şikayet Nedenleri” “Frekans” ve “Kümülatif Yüzde” sütunlarını Ctrl tuşuna basılı tutarak seçili hale getiriyoruz. 

Ekle-Grafik-Sütun grafiği sıralamasını takip ederek bir sütun grafiği oluşturuyoruz.

Şimdi bordo ile gösterilen kümülatif yüzde grafiğini çizgi grafiği yapmamız gerek. Bunun için bordo çizgiyi seçili hale getirip sağ tıklayalım. Aşağıda da görüldüğü gibi “Seri Grafik Türünü Değiştir” dedikten sonra Çizgi Grafiğini seçelim.

Karşımıza yukarıdaki gibi bir grafik çıkacaktır. Şimdi son işlemimiz olarak,

Yine kümülatif yüzde grafiği seçili halde iken, Düzen menüsü başlığı altında açılan Geçerli Seçim-Biçim Seçimi dedikten sonra Seri Seçeneklerinden İkincil Ekseni seçili hale getiriyoruz ve aşağıdaki pareto diyagramımızı elde etmiş oluyoruz.

Yani bu otel müşteri şikayetlerinin nedenlerini dikkate alıp çözmeye çalıştığında öncelikli olarak Yoğun ve gürültülü ortam, Ek hizmetlerdeki sorun ve ürünlerin pahalı olması, Çalışan sayısının yetersiz olması, Bilgilendirme yetersizliği, Çalışanların iletişim problemleri, Temizlik ve hijyenin yetersizliği, Verilen sözlerin tutulmaması, Çalışanların davranışındaki nezaketsizlikler şikayetleriyle ilgilenilmesi gerektiği sonucuna ulaşmış oluruz.

Umarım kıyısından köşesinden bir faydam dokunmuştur J Farkına varmadan yapmış olduğum hata var ve siz fark ettiyseniz lütfen “İletişim” kısmından bana bildirin. Hep birlikte kıyısından köşesinden bir şeyler öğrenebilmemiz dileğiyle J